قُمْ از کلانشهرهای ایران است که در ۱۴۰ کیلومتری جنوب تهران پایتخت ایران واقع شدهاست. این شهر در کنار رودخانهٔ قمرود و در دشت قم قرار دارد. شهر قم مرکز استان قم و نیز مرکز شهرستان قم میباشد.
این شهر در گذشته قم به دلیل قرار گرفتن در مسیر راه ابریشم دارای اهمیت ارتباطی بودهاست.
برای دریافت خدمات و اجرای فایبر سمنت برد در قم با ما در تماس باشید برای دریافت لیست قیمت فایبر سمنت برد در قم بر روی این لینک کلیک کنید
طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران شهر قم تعداد ۱٬۲۰۱٬۱۵۸ نفر جمعیت دارد که بیشتر این جمعیت مهاجرانی از شهریهای دیگر ایران مثل زنجان، اراک و تبریز است. با این جمعیت قم در رتبهٔ هفتمین شهر پرجمعیت ایران قرار میگیرد.
رشد جمعیت قم ۱٬۲ درصد است که جزء بالاترین نرخ رشد جمعیت در ایران است. بیشتر ساکنان شهر مسلمان و شیعهٔ دوازده امامی هستند و تعدادی از اقلیتهای دینی زرتشتی و مسیحی در شهر ساکن هستند.
استان قم از نظر وسعت پس از استان البرز کوچکترین استان ایران است. استان قم ۵ شهر دارد.شهرهای قم، قنوات، جعفریه، کهک، دستجرد و سلفچگان از شهرهای استان بهشمار میروند. از معروفترین روستاهای استان قم نیز میتوان به فردو، وشنوه، خاوه ،کرمجگان و روستای توریستی میم اشاره کرد.
به شهر قم لقبهای فراوانی نسبت داده میشود اما لقب رسمی و مورد استفاده در رسانهها و همینطور شهرداری قم «پایتخت مذهبی ایران و قطب فرهنگی» است. از قم با عناوینی چون: حرم اهل بیت، شهر علم، قنبید (کلم محلی که در قم کشت میشود) المومنین، استراحتگاه مؤمنین، دارالموحدین و شهر کریمهٔ اهل بیت یاد میکنند.
قم به عنوان پایتخت فرهنگی ایران و جهان.
پایتخت مذهبی ایران، پایتخت فرهنگی جهان شیعه و پایتخت دوم ادبیات کودک و نوجوان ایران، قطب تولید معارف دینی در ایران. قطب تولید علوم اسلامی، یکی از قطبهای تولید مسائل دینی در ایران، یکی از قطبهای انتشار کتاب پس از ایران و بزرگترین قطب انتشار کتابهای دینی در خاورمیانه نیز شناخته میشود. قم یکی از مهاجرپذیرترین شهرهای ایران است تعداد زیادی از اتباع افغانستانی و پاکستانی و عرب در قم مهاجر هستند.
سید علی خامنهای، رهبر ایران این شهر را «مادر نظام جمهوری اسلامی» نامیدهاست. حسن روحانی، رئیسجمهور ایران نیز قم را «یکی از مراکز نشر آثار و معارف اسلام و شیعه در جهان» خواندهاست.
این شهر مدفن فاطمه معصومه دختر موسی بن جعفر، پیشوای هفتم شیعه و بهطور سنتی محل اقامت بسیاری از روحانیون بلندپایهٔ شیعه بوده و بزرگترین حوزه علمیه ایران و مرکز مدیریت حوزههای علمیهی ایران در این شهر قرار دارد. دبیرخانهٔ حوزه علمیه ایران نیز در این شهر واقعاست. اهمیت زیارتی این شهر در درجهٔ نخست مربوط به مرقد فاطمه معصومه بوده و سپس به دلیل وجود مزارهای متعدد علویان و نوادگان امامان و همینطور مسجد جمکران است. این شهر پس از مشهد دومین شهر زیارتی ایران است. جداشدن عتبات عالیات از ایران و پیوستن آن به امپراتوری عثمانی از یک سو و دور بودن مشهد از نواحی مرکزی ایران باعث شده که قم از دوره صفویه به بعد پذیرای زائران بیشتری باشد.
قیامها و شورشهای پیاپی مردم قم باعث شده تا این شهر در طول تاریخ بارها توسط حاکمان و فرمانروایان ویران شده و از نو آباد شود.
قم در ابتدا محل سکونت اقوامی از زرتشتیان بوده که ممجان (memjan) نامیده میشدهاست.
در کتاب تاریخ قم، تألیف «حسن بن محمد بن حسن قمی» در بیان علت نامگذاری شهر چنین آمدهاست:
«شهر قم را، بدین علت قم نامیدند که محل جمع شدن آبها و آب انار بودهاست و آب در آن جا جمع میشده و آن را هیچ منفذ و رهگذری نبوده، در اطراف آن جا علف و گیاهان و نباتات فراوان میروییدهاست و در عرب، جمع شدن آب را قم گویند؛ که بعضی آن را با قمقمه (معرب کمکم) هممعنی دانستهاند و گلاب پاش را نیز نوعی از قمقمه وصف کردهاند و جمع آن را قماقم نامیدهاند؛ با این تفاوت که وقتی در آن نواحی علف زار و سبزه زار زیاد میشد، چوپانان برای چرانیدن گوسفندان خود، برگرد علف زارها خیمه میزدند و خانههایی را بنا میکردند و خانههای ایشان را در فارسی، کومه نامیدند و به مرور زمان کومه تبدیل به کم شد؛ پس آن را معرب گردانیده و قم نامیدند. ریشه نام این شهر به «کومه» به معنای اتاقکهای کلبهمانندی که چوپانان برای استراحت میساختند، بازمیگردد. با الهام از واژه «کومه» این شهر به نام «کم» (kom) خوانده شد».
قُم تلفظی از نام کماست که اعراب آن را به صورت امروزی درآوردند.
جمعیت شهر قم بر اساس سر شماری ایران
جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰، برابر با ۱٬۰۷۴٬۰۳۶ نفر بودهاست که ۵۴۵٬۷۰۴ نفر آنها مرد و ۵۲۸٬۳۳۲ نفر آنها زن بودهاند. این جمعیت در ۲۹۹٬۷۵۲ خانوار زندگی میکنند. ۹۹٫۷۶ درصد جمعیت شهر مسلمان و شیعه دوازده امامی هستند و مابقی را پیروان دیگر ادیان الهی تشکیل میدهند. اقلیتهای دینی کلیمی، و مسلمانان اهل تسنن در قم زندگی نمیکنند. تنها اقلیتهای دینی ساکن قم زرتشتیان (۴۴ نفر) و مسیحیان (۵۹۴ نفر) هستند.
تراکم جمعیت در قم، ۷٬۲۵۷ نفر بر کیلومترمربع است که از این نظر، بعد از تهران، رشت، و کرج، در رتبه چهارم ایران قرار دارد. علت این تراکم بالا، مهاجرتپذیری قم و کمی وسعت آن است. برای از بین بردن این تمرکز، ساخت شهرکها و شهرهایی در اطراف قم همچون، سلفچگان، پردیسان، شهر فرودگاهی و شهرک بزرگ سلامت خاتم در دستور کار قرار گرفتهاست.
مهاجرپذیری در شهر قم چقدر است؟
قم یکی از مهمترین مقاصد مهاجرت در ایران است. بیشتر مهاجران را طلبههای حوزههای علمیه و مراکز علمی و دانشگاهی، اتباع کشورهای همسایهٔ ایران مثل عراق، سوریه، لبنان، افغانستان و کارگران شاغل تشکیل میدهند که بسیاری از آنان به همراه خانوادههای خود به قم مهاجرت میکنند.
زبان عموم مردم قم فارسی است که با لهجهٔ قمی بیان میشود. به جز فارسی زبانهای عربی توسط مهاجران عرب، پشتو توسط مهاجران افغان و ترکی آذربایجانی توسط مهاجران آذربایجانی، و مازندرانی، تالشی، گیلکی توسط مهاجران شمال کشور و اردو و هندی توسط مهاجران هندی در قم تکلم میشود.
سوهان قم مشهورترین سوغاتی شهر قم
مشهورترین رهآورد قم سوهان است.
حدود یک سده پیش نوعی حلوا و شیرینی خانگی در قم پخته میشد و به «حلوای قمی» مشهور بود؛ و خیلی محدود و به ندرت توسط مغازههای عطاری عرضه میشد. معروف است که به هنگام حضور مظفرالدین شاه در قم از وی توسط حلوای قمی پذیرایی شد و او بعد از خوردن حلوای قمی گفت: «این حلوا مثل سوهان غذای مرا بریده و هضم کردهاست». آنگاه مقدار زیادی از این حلوا را باخود به عنوان راه آورد برد. از آن پس عنوان سوهان بر این شیرینی نهاده شد و به تدریج به عنوان نماد خوراکی و ره آورد قم مطرح شد.
در قم شما میتوانید به سراغ ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سوهان پزی و سوهان فروشی بروید. ماهیانه در قم بیش از ۵۰۰ تن سوهان به فروش رفته و این محصول به کشورهای اروپایی و آسیای مرکزی صادر میشود.
حلوا، انگشتر، انجیر، انار و کلم موسوم به قنبید نیز بهعنوان رهآوردهای شهر قم شناخته میشوند
تهیه و بازنشر : ندا کامدار
گروه خورشید